سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش خبرنگار ایرنا، با این حال در شرایط کنونی، فرسودگی باغات، کاهش بهره‌وری، وجود آفات و بیماری‌ها و تغییرات اقلیمی، چالش‌های جدی برای بخش باغبانی چهارمحال و بختیاری ایجاد کرده‌ است که اهمیت نوسازی و احیای این باغات را دوچندان می‌کند.

نوسازی و احیای باغات نقش مهمی در حفظ منابع طبیعی، افزایش بهره‌وری کشاورزی و ایجاد اشتغال پایدار در منطقه دارد؛ با توجه به اینکه باغات قدیمی بیشتر به دلیل استفاده از روش‌های سنتی و نبود مدیریت مناسب، عملکرد پایین‌تری از ظرفیت واقعی خود دارند، جایگزینی درختان فرسوده با ارقام مقاوم و پربازده می‌تواند تأثیر چشمگیری بر افزایش تولیدات باغی بگذارد.

افزایش تولید و بهره‌وری با استفاده از ارقام مقاوم‌تر و پربازده، حفظ منابع آبی با بهره‌گیری از روش‌های نوین آبیاری، مقاومت در برابر تغییرات اقلیمی و تنش‌های محیطی از جمله خشکسالی و یا سرمازدگی، کاهش شیوع آفت‌ها و بیماری‌ها با حذف درختان قدیمی و کاهش رقم‌های مقاوم به بیماری و ایجاد اشتغال پایدار از جمله مزایای احیای باغات است.

۴۵ هزار هکتار وسعت باغ‌های چهارمحال و بختیاری است که از این میزان ۱۸ هزار هکتار را بادام، هفت‌هزار و ۵۰۰ هکتار را گردو و چهار هزار هکتار را سیب، انگور و هلو و مابقی سایر محصولات تشکیل می‌دهد.

دیررس بودن محصولات باغی به خصوص انگور و سیب، سوزنی بودن گردو و همچنین سرمازدگی باغ‌های بادام به دلیل زود گل کردن درختان بادام از جمله مشکلات باغ‌های چهارمحال و بختیاری است.

برای بررسی بیشتر وضعیت باغات و همچنین شنیدن اظهار نظر باغداران در خصوص احیا، اصلاح، حذف و جایگزینی به سراغ باغداران چهارمحال و بختیاری رفتیم.

احیای باغات ضرورتی غیرقابل چشم‌پوشی

احیای باغات به معنای استفاده از تکنیک‌های مدرن آبیاری، بهبود کیفیت خاک و استفاده از فناوری‌های نوین در مراقبت و نگهداری از درختان است این اقدامات می‌تواند منجر به بهبود کیفیت محصولات و کاهش هزینه‌های تولید شود و در نهایت به رشد اقتصادی منطقه کمک کند این بخشی از سخنان یکی از باغداران چهارمحال وبختیاری است.

عبدالله کبیری افزود: وجود باغ‌هایی با مساحت کم ( به اندازه یک تا ۲ جریب) کار باغداری را در این استان سخت کرده است در حالی که وجود باغ‌هایی با مساحت مناسب هزینه نگه‌داری را کاهش و کار آبیاری را نیز راحت‌تر می‌کند.

به گفته کبیری، درهم بودن درختان هر باغ کار به این معنی که درختان گردو، هلو، بادام و زردآلو در کنار هم باغداری را در چهارمحال و بختیاری سخت کرده است و نبود نظم در باغ‌ها کار آبیاری، کودپاشی و سایر نظارت‌های مورد نیاز را سخت می‌کند و این وضعیت صرفه اقتصادی برای باغدار ندارد.

او نبود حریم را از مشکلات باغ‌های چهارمحال و بختیاری عنوان کرد به نحوی که امروز درختان گردوی استان به مانند درختان چنار و یا کبوده رشد کرده و هر سال در زمان گردو چینی تعدادی از کارگران از این درختان سقوط کرده و دچار قطع نخاع و یا شکستگی دست و پا می‌شوند.

آموزش مهمترین نیاز باغداران

یکی دیگر از باغداران چهارمحال و بختیاری ارائه آموزش‌های موثر و مفید را از مهمترین الزامات بهبود وضعیت باغ‌های استان عنوان کرد و گفت: با فراگیری آموزش‌های مفید و موثر در خصوص نحوه کوددهی و هرس درختان و سایر موارد دیگر که امروز هر باغداری براساس سلیقه و به صورت تجربی این کارها را انجام می‌دهد، می‌توان با کمترین زحمت بهترین درآمد را کسب کرد.

بهروز محسنی آفت‌ها و بیماری‌ها را از مهمترین معضل باغات چهارمحال و بختیاری عنوان کرد که می‌توان این مشکلات را با هرس به موقع درختان را جوان و با استفاده از کودهای مفید آفت‌هایی که به جان درختان می‌افتد و حتی منجر به آلوده شدن خاک می‌شود را نیز از بین برود.

او یادآور شد: نبود آموزش‌های کافی و اطلاع نداشتن از شیوه‌های موثر باغداری موجب شده تا امروز با وجود استفاده از کود، سم، برخی آفت‌کش‌ها و آب اما درختان ثمر خوبی نداشته و با وجود صرف هزینه‌های زیاد اما عملکرد و سود مناسبی عائد باغدار نشود.

رییس اتاق اصناف کشاورزی چهارمحال و بختیاری به خبرنگار ایرنا می‌گوید: هر چند گام‌های مهمی در خصوص بهبود وضعیت باغات استان برداشته شده و بخش زیادی از باغداران با ضرورت و اهمیت تغییر کشت آشنا شده‌اند اما تنش آبی، قطعی برق و ناترازی انرژی موجب شده تا آسیب شدیدی به باغات این استان وارد شود.

مرتضی درخشان با اشاره به ضرورت احیای باغات گردوی چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: با توجه به عمر بالای درختان گردو، سرشاخه کاری امروز یکی از راهکار موثر برای احیای این درختان به شمار می‌رود که می‌طلبد باغداران به این امر توجه بیشتری داشته باشند.

او توان ضعیف مالی باغداران را از دیگر موانع موجود بر سر راه احیای باغات چهارمحال و بختیاری عنوان کرد و یادآور شد: پرداخت تسهیلات بانکی مناسب برای احیای باغات مهمترین کاری است که وزارت جهادکشاورزی باید در دستور کار خود قرار دهد.

به گفته درخشان، براساس برنامه توسعه ششم و هفتم ۱۵ درصد از منابع و تسهیلات بانک‌های غیرتخصصی باید به بخش کشاورزی اختصاص یابد اما به غیر از بانک کشاورزی همکاری دیگر بانک‌های عامل با این بخش بسیار محدود است.

او ادامه داد: هر چند حدود ۸۵ درصد از باغات استان به سیستم نوین آبیاری مجهز هستند و تنها ۱۰ درصد از باغ‌های قدیمی هنوز به این سیستم مجهز نیستند که برای تجهیز این باغ‌ها به این سیستم و همچنین نوسازی سیستم‌های آبیاری قطره‌ای قدیمی نیاز به حمایت مالی دارد که باید ردیف اعتباری خاصی از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان برای این کار در نظر گرفته شود.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری به خبرنگار ایرنا می‌گوید : هر چند در احداث باغات جدید به نکات "به‌باغی" توجه شده اما باید به این نکته توجه کرد که این نکات در باغ‌های قدیمی رعایت نشده است. هر چند در احداث باغ‌های جدید به نکات به‌باغی توجه شده اما باید به این نکته توجه کرد که این نکات در باغ‌های قدیمی رعایت نشده است.

بابک مدنی در خصوص باغات انگور و تمایل کم باغداران چهارمحال و بختیاری به تغییر این رقم گفت: با توجه به دیررس بودن و مشکلی که در خصوص بازارپسندی این محصول وجود دارد جایگزینی رقم انگور عسکری به عنوان رقم بیشتر استان با ارقام زودرس و میان رس ضروری است.

این کارشناس رقم قالب گردوی چهارمحال و بختیاری را از نوع بذری و تحمل کم در مقابل آفتاب سوختگی معرفی کرد که همین امر ضرورت پیوند رقم‌های مطلوب به باغ‌های قدیمی گردوی این استان از طریق سرشاخه‌کاری را دوچندان کرده است.

وی ادامه داد: با این اقدامات عملکرد در واحد سطح ارتقا باغداری نیز در چهارمحال و بختیاری اقتصادی‌تر می‌شود.

این کارشناسی در خصوص باغات بادام نیز گفت: چهارمحال و بختیاری از استان‌های بادام‌خیز کشور به شمار می‌رود اما سرمازدگی از مهمترین مشکلات این باغات به شمار می‌رود.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری افزود: با هدف بهبود وضعیت باغات بادام کارشناسان این مرکز در تلاش هستند طی یک پروژه تحقیقاتی از ارقام بومی دیرگل کشور در استان استفاده شود که ماحصل این اقدام بهبود وضعیت تولید و عملکرد بالاتر است.

آب اضافی برای باغات وجود ندارد

مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: ۹۰ درصد باغات گردوی استان از رقم گردوی بذری و همچنین بیشتر محصول انگور این استان نیز رقم دیر رس عسکری است.

ابراهیم شیرانی با اشاره به شرایط اقلیمی و خشکسالی‌های پی در پی اظهار داشت: امروز آب اضافی برای باغات استان وجود ندارد به همین دلیل اصلاح و احیای باغات درجه ۲ و حذف و جایگزینی باغات درجه سه استان از مهمترین اقداماتی است که باید در دستور کار قرار گیرد.

شیرانی ادامه داد: اصلاح و احیای باغات درجه ۲ و حذف و جایگزینی باغات درجه ۳ افزون بر ارتقای عملکرد توسعه باغات استان را نیز به دنبال دارد.

به گفته مدیرباغبانی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری در همین ارتباط سه سال است که با هدف اصلاح و احیای باغات گردوی استان طرح سرشاخه کاری این درختان در دستور کار قرار گرفت و سال گذشته ۴۰۰ هکتار زیرپوشش این طرح قرار گرفت.

شیرانی ادامه داد: افزون بر گردو ، امسال نیز با هدف ارتقای کیفیت محصول و بازارپسندی بیشتر تغییر ارقام انگور نیز در دستورکار قرار گرفت.

به گفته مدیرباغبانی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری طرح اصلاح، احیا، حذف و جایگزینی باغات طرحی هزینه بر است و نیازمند حمایت و همکاری بیشتر تولید کنندگان و مجموعه دولت را دارد.

وی ادامه داد: سال گذشته برای اصلاح، احیا، حذف و جایگزینی باغات درجه ۲ و درجه سه چهارمحال وب ختیاری ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون ریال اعتبار برای هر هکتار پیش‌بینی شده بود که این اعتبار محقق نشد.

شیرانی یادآور شد: هرچند آماده سازی، استفاده از نهال سالم و گواهی شده، اجرای شبکه و سیستم آبیاری و در یک کلام مکانیزه کردن باغات هزینه بر است اما به عنوان یک اولویت در جهاد کشاورزی مطرح است.

وی در خصوص استقبال کشاورزان از طرح سرشاخه کاری گردو طی ۲ سال گذشته گفت: امروز بیشتر باغداران استان از طرح اصلاح و سرشاخه کاری درختان گردو استقبال کرده‌اند و سالانه یک هزار و ۲۰۰ هکتار باید زیر پوشش این طرح و همچنین ۳۰ تا ۴۰ هکتار هم حذف و جایگزینی مشخص شده که باید انجام شود.

شیرانی با تاکید بر ضرورت حمایت مالی از طرح احیا، اصلاح، حذف و جایگزینی باغات ادامه داد: یکی از مشکلات باغداران چهارمحال و بختیاری خرده مالک بودن باغداران و اراضی شیب‌دار است که همین مساله موجب شده هزینه تمام شده در باغات استان افزایش داشته باشد.

به گفته شیرانی، در این ارتباط بهترین راهکار برای نوسازی باغات چهارمحال و بختیاری و تقویت عملکرد اصلاح ارقام موجود است تا به این صورت باغدار بتواند هزینه ها را پوشش دهد.

احیای باغات چهارمحال و بختیاری نه تنها به افزایش بهره‌وری و حفظ منابع طبیعی کمک می‌کند، بلکه موجب بهبود شرایط معیشتی باغداران، کاهش اثرات منفی تغییرات اقلیمی و ایجاد توسعه پایدار در منطقه می‌شود برهمین اساس برنامه‌ریزی اصولی و سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌تواند گامی مهم در راستای تقویت اقتصاد کشاورزی این استان باشد.